Khi con bước vào tuổi 15, việc chọn một trường trung học phù hợp là quyết định quan trọng, ảnh hưởng đến định hướng học tập và tương lai sau này của con. Tại Bồ Đào Nha, học sinh có nhiều lựa chọn tùy theo năng lực và mong muốn cá nhân.
Hệ thống giáo dục trung học tại Bồ Đào Nha
Giáo dục trung học tại Bồ Đào Nha được gọi là escolas secundárias, kéo dài 3 năm, từ 15 đến 18 tuổi. Học sinh có thể chọn học tại trường công lập hoặc trường tư thục, tùy theo điều kiện của gia đình và định hướng cá nhân. Hệ thống trung học Bồ Đào Nha chia thành ba hướng học chính:
- Hướng khoa học – nhân văn: Dành cho học sinh có nguyện vọng thi đại học, gồm các môn học như toán, khoa học tự nhiên, kinh tế, ngôn ngữ và mỹ thuật. Đây là hướng học phổ biến nhất, cung cấp kiến thức nền vững chắc.
- Hướng giáo dục nghề: Phù hợp với học sinh muốn học đi đôi với hành, gắn với các ngành nghề như kỹ thuật, công nghệ, dịch vụ hoặc chăm sóc sức khỏe. Sau tốt nghiệp, học sinh có thể đi làm ngay hoặc học tiếp lên cao đẳng.
- Hướng nghệ thuật chuyên sâu: Dành cho học sinh yêu thích sáng tạo như âm nhạc, hội họa, múa… Chương trình học tại các trường nghệ thuật hoặc nhạc viện giúp phát triển tài năng qua thực hành và hoạt động nhóm.
Xem thêm: Hệ thống trường tiểu học tại Bồ Đào Nha: Học gì, ở đâu?
Trường trung học công lập: Miễn học phí, cơ hội hoà nhập văn hoá bản địa
Bồ Đào Nha có khoảng 587 trường trung học công lập. Trường công lập có lợi thế lớn là miễn học phí, tuy nhiên phụ huynh vẫn cần chi trả cho sách vở, đồ dùng học tập, bữa ăn và các hoạt động ngoại khóa.
Toàn bộ chương trình học được giảng dạy bằng tiếng Bồ Đào Nha, học sinh quốc tế cần có nền tảng ngôn ngữ đủ tốt để hoà nhập và theo kịp chương trình. Môi trường công lập cũng tạo điều kiện cho học sinh giao lưu với cộng đồng địa phương, rèn luyện khả năng giao tiếp và hiểu thêm về văn hóa bản địa.
Ưu nhược điểm của trường công lập
Ưu điểm lớn nhất của trường công lập là miễn học phí. Ngoài ra, học sinh còn có cơ hội hòa nhập văn hóa địa phương, nâng cao khả năng sử dụng tiếng Bồ Đào Nha và kết bạn với người bản xứ. Tuy nhiên, trường công cũng tồn tại một số hạn chế như thiếu giáo viên ở một số khu vực, cơ sở vật chất chưa đồng đều và số lượng môn học tự chọn còn hạn chế.
Thêm vào đó, bằng tốt nghiệp trung học ở Bồ Đào Nha có thể không tương thích với một số hệ thống giáo dục quốc tế, khiến việc nộp đơn vào đại học nước ngoài gặp khó khăn.
Chuơng trình học và đánh giá học sinh
Chương trình trung học bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 6 năm sau và chia thành ba học kỳ. Học sinh học các môn bắt buộc như tiếng Bồ Đào Nha, triết học, ngoại ngữ và thể dục. Ngoài ra, các môn học khác sẽ tùy vào hướng học đã chọn. Ví dụ, học sinh chọn nghệ thuật sẽ học vẽ, lịch sử mỹ thuật, trong khi học sinh theo hướng khoa học sẽ học toán và hóa học.
Kết quả học tập được đánh giá theo thang điểm 1-20. Giáo viên chấm điểm dựa trên bài kiểm tra…viết, bài tập về nhà, sự tham gia lớp học và kỳ thi cuối kỳ. Đặc biệt, học sinh lớp 11 và 12 phải dự các kỳ thi bắt buộc diễn ra vào tháng 7 và tháng 9, chiếm phần lớn điểm tổng kết.
Thủ tục đăng ký và hồ sơ cần chuẩn bị
Để đăng ký vào trường trung học công lập, học sinh cần hoàn thành 9 năm giáo dục cơ bản. Với các trường nghệ thuật, học sinh có thể phải làm bài kiểm tra năng khiếu. Phụ huynh nộp đơn trực tiếp tại trường, ghi rõ hướng học mong muốn. Hồ sơ bao gồm:
- Thẻ công dân Bồ Đào Nha hoặc hộ chiếu/thẻ cư trú (với người nước ngoài)
- Bằng chứng xác nhận nơi ở
- Mã số thuế (NIF)
- Bảng điểm dịch sang tiếng Bồ Đào Nha
Trường trung học tư thục: Nhiều loại hình, đa dạng lựa chọn
Trường quốc tế ở Bồ Đào Nha
Trường quốc tế là lựa chọn phổ biến của các gia đình nước ngoài và cả người dân bản địa khi muốn cho con em mình theo học chương trình giáo dục toàn cầu. Bồ Đào Nha hiện có hơn 20 trường quốc tế, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn như Lisbon, Porto và Cascais.
Những trường này giảng dạy bằng tiếng Anh, Pháp, Đức hoặc Mỹ, cung cấp các chương trình học quốc tế như Tú tài Quốc tế (IB), Tú tài Anh (A-Level) hoặc chương trình Mỹ. Nhờ vậy, học sinh có thể dễ dàng chuyển tiếp sang các trường đại học nước ngoài sau khi tốt nghiệp.
Một điểm nổi bật của trường quốc tế là sĩ số lớp học nhỏ, môi trường học tập hiện đại và giáo viên đa quốc tịch. Ngoài ra, học sinh còn được khuyến khích tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể thao, nghệ thuật và dự án cộng đồng.
Trường tôn giáo ở Bồ Đào Nha
Bên cạnh đó, nhiều phụ huynh Bồ Đào Nha vẫn lựa chọn cho con em theo học tại các trường tôn giáo, chủ yếu là trường Công giáo. Những trường này hoạt động theo mô hình tư thục, thường có lịch sử lâu đời, kỷ luật nghiêm ngặt và chú trọng vào giáo dục giá trị đạo đức.
Chương trình học tuân thủ theo khung chương trình giáo dục quốc gia, đồng thời tích hợp thêm các môn học liên quan đến tôn giáo và giáo lý. Một số trường cũng tổ chức các hoạt động cộng đồng, thiện nguyện và các chương trình rèn luyện đạo đức cá nhân cho học sinh. Học phí thường thấp hơn so với trường quốc tế nhưng vẫn cao hơn trường công lập.
Kết luận
Việc chọn trường trung học tại Bồ Đào Nha là bước đi quan trọng ảnh hưởng lâu dài đến quá trình học tập và phát triển của con trẻ. Quý phụ huynh cần nắm rõ hệ thống trường trung học tại đây nhằm chọn ra được hướng đi phù hợp cho con em mình.
