Thông điệp Liên bang là tâm điểm chính trị nước Mỹ đầu năm 2015, vạch ra chương trình nghị sự của chính quyền từ nay tới cuộc bầu cử Tổng thống 2016, cũng như định hình những di sản mà ông Obama sẽ để lại sau tám năm cầm quyền.
Sáng 21/1 (theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Barack Obama đã chính thức đọc Thông điệp Liên bang năm 2015. Thông điệp năm nay được dư luận trông đợi và quan tâm theo dõi trong bối cảnh nước Mỹ đứng trước nhiều thử thách lớn và ông Obama chỉ còn hai năm nữa để thực hiện những kế hoạch của mình. Đây cũng là lần đầu tiên ông Obama đọc Thông điệp trước hai viện của Quốc hội do Đảng Cộng hòa chiếm đa số.
Nhìn tổng thể, có thể thấy thông điệp năm nay tập trung nhiều hơn vào mặt trận đối nội. Ông Obama tuyên bố nước Mỹ đã bước “sang trang mới” sau cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất kể từ thời Đại suy thoái, nhấn mạnh đến những thành tựu mà nước Mỹ đã đạt được trong thời gian qua. Đó là: nền kinh tế đang có mức tăng trưởng cao, thâm hụt ngân sách được thu hẹp, các ngành công nghiệp phát triển và tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn so với mức trước cuộc khủng hoảng tài chính. Đặc biệt, nước Mỹ cũng đã thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguồn dầu lửa nhập khẩu bên ngoài như suốt 30 năm qua…
Tất cả thành tựu trên không những đáp ứng sự mong đợi của người dân Mỹ, mà còn phần nào phản ánh dấu ấn đậm nét của ông chủ Nhà Trắng.
Theo nhiều nhà quan sát, ông Obama đã “có một năm tồi tệ ở Washington” (năm 2014) khi phải vật lộn để giải quyết các vấn đề từ bạo loạn sắc tộc ở Ferguson, chính sách y tế Obamacare hay chính sách nhập cư… Thậm chí, ông Obama từng bị chê bai là “Tổng thống vịt què” sau thất bại của đảng Dân chủ trước đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ đầu tháng 11/2014.
Tuy nhiên, hành động của Obama suốt những tuần qua đã dập tắt những suy nghĩ cho rằng nhiệm kỳ của ông coi như đã hết. Ông đã vượt qua một Quốc hội chia rẽ để đơn phương cải cách chính sách nhập cư, phớt lờ những chỉ trích để tiến tới bình thường hòa quan hệ với Cuba… Trong Thông điệp Liên bang 2015, bằng cách khẳng định những thành tựu mà nước Mỹ đang đạt được, nhất là sự phục hồi của nền kinh tế, ông Obama đã mạnh mẽ khẳng định vai trò lãnh đạo, là người dẫn dắt siêu cường số 1 thế giới của mình.
Trên mặt trận đối ngoại, Thông điệp liên bang cũng đề cập đến những vấn đề nổi cộm mà Mỹ đang phải đối mặt, từ vấn đề an ninh mạng, chiến dịch chống lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, chính sách đối với Iran, việc bình thường hóa quan hệ với Cuba cho đến chính sách đối với Nga, hay củng cố các mối quan hệ đồng minh của Mỹ…
Đáng chú ý, Tổng thống Obama khẳng định tiến trình bình thường hóa quan hệ với Cuba, kêu gọi Quốc hội Mỹ bắt đầu thực hiện các bước theo lộ trình kết thúc cấm vận của Mỹ đối với Cuba. Với quyết định này, ông Obama đã đi vào lịch sử là Tổng thống đầu tiên của Mỹ thay đổi căn bản chính sách cấm vận đối với Cuba, mở ra cơ hội mới cho cả hai nước.
Tuy nhiên, bài diễn văn của Tổng thống Obama năm nay lại phát đi một thông điệp không mấy tốt đẹp với Nga. Ông Obama khẳng định, những vấn đề mà Nga đang phải đối mặt sau khi sáp nhập Crimea cho thấy sức mạnh và ngoại giao của nước Mỹ. “Chúng ta giữ vững nguyên tắc rằng các nước lớn không được bắt nạt các quốc gia nhỏ – bằng việc ủng hộ nền dân chủ của Ukraine”, Tổng thống nhấn mạnh. Ông đồng thời khẳng định nước Mỹ “đang đứng vững và đoàn kết với đồng minh, trong khi nước Nga bị cô lập cùng với nền kinh tế suy yếu do các lệnh trừng phạt”.
Với việc khẳng định “Nhiệm vụ đầu tiên của tôi trong vai trò là Tổng tư lệnh đó là bảo vệ nước Mỹ. Vấn đề không phải là liệu nước Mỹ có dẫn dắt thế giới hay không, mà là bằng cách nào”, ông Obama muốn nhấn mạnh vai trò lãnh đạo thế giới của nước Mỹ, và cuộc chiến tranh giành siêu cường giữa Mỹ, Nga, kể cả với một cường quốc đang nổi lên khác là Trung Quốc, chắc chắn sẽ ngày càng khốc liệt.
Cho dù ông Obama vẫn mạnh mẽ tuyên bố: “Tôi không còn chiến dịch nào để tranh cử nữa. Chương trình nghị sự của tôi cho hai năm tới cũng là chương trình mà tôi đã đề ra khi tái tuyên thệ nhậm chức, đó là làm điều gì mà tôi tin là tốt nhất cho nước Mỹ”. Song liệu hai năm cuối có đủ để ông Obama thực hiện những gì mà ông cho là tốt nhất với nước Mỹ hay không, trong bối cảnh những thỏa hiệp với Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát sẽ tốn mất nhiều thời gian và công sức của ông.
Nhiều nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã đưa ra các bình luận tiêu cực về bản Thông điệp liên bang lần này. Chỉ trong vòng một năm nữa, khi cuộc vận động bầu cử Tổng thống khóa mới bắt đầu, cử tri Mỹ cũng sẽ dần lãng quên người đang lãnh đạo nước Mỹ, và cả bài Thông điệp Liên bang đầy tự tin lần này.
NVS – Đầu Tư Quốc Tế sưu tầm
